We moeten praten

Altijd als ik vertel dat ik panfluitist ben, vraagt mijn gesprekspartner of ze dat goed hebben gehoord. Jazeker, ik speel panfluit. Inderdaad, dat is mijn werk. De volgende vraag is steevast “waarom?” Soms is het netter geformuleerd als “hoe ben je daar dan toe gekomen?”, maar het komt natuurlijk op hetzelfde neer. Daarna gaat het al snel over klassieke muziek in het algemeen en dat men toch meestal een popzender aan heeft op de radio. Ach ja.

Afgelopen zomer werd ik een week lang omgeven door musici die van de panfluit hun dagelijkse werk hebben gemaakt. Geen mens die dan vraagt naar het waarom; het is juist de verbindende factor. Dit bracht een mij onbekende ruimte om te praten over mijn instrument en het werk als muzikant. Niet langer was ik de vreemde eend in de bijt, de enige student, de enige docent, de gimmick in de concertreeks. In dit gezelschap gingen de gesprekken over het spelen zelf, het onderwijs en de muziek. En met soms zeer uiteenlopende meningen kom je tot nieuwe inzichten.

Het is alsof ik stukjes heb gevonden van een puzzel die tot nu toe net buiten mijn bereik heeft gelegen. Ik vermoed zelfs dat het zo’n door-elkaar-puzzel gaat zijn waarbij je op de achterkant van de stukjes moet kijken naar de streepjes, stipjes en driehoekjes om de verschillende plaatjes goed te sorteren. Ik heb al wel een idee van de plaatjes die er gevormd gaan worden, maar er blijkt veel meer te vinden dan ik zelf had kunnen bedenken.

Mijn instrument is zo oud als de Methusalem maar wordt door haar ogenschijnlijke eenvoud snel miskend. De panfluit verdient een podium om gehoord en gezien te worden in al haar facetten. Het is geen gimmick. Wat voor relatief jongere instrumenten als de piano, de dwarsfluit en zelfs de saxofoon heel logisch is, namelijk het vastleggen van de uitvoeringspraktijk en de didactiek, is voor de panfluit in wezen nog onontgonnen gebied. Onderwerpen als repertoirekeuze, speeltechnieken, studietechnieken, podia en publiek, ensembles, composities, motivatie en inspiratie zijn in zeer beperkte mate beschreven.

Natuurlijk kijk ik vanuit mijn Nederlandse perspectief; elders staat het er misschien beter voor. Maar hier leef en werk ik en hier zou ik het zo graag anders zien. Door van gedachten te wisselen kan kennis groeien. Daarom ga ik in deze tijd van beeld en geluid terug naar tekst via dit blog. Ik wil voorbij aan de waarom-vraag waar het gesprek tot nu steeds strandt om eindelijk te kunnen praten over de rest. Praat je mee?

Every time I tell people I’m a panflute player they ask me to repeat myself. Yes, you heard correctly: I play the panflute. Yes, indeed, it’s my job. The next question, without fail, will be ‘why?’ Sometimes they’ll put it nicely and ask how this came about, but it boils down to the same thing. Up next in the conversation is classical music in general and the remark that most of the time, though, they listen to pop music on the radio. As you do.

For an entire week this summer I was surrounded by musicians who have made panflute their career. No-one even thought to ask why; it was the one common denominator. This created an unsuspected but much-needed opportunity to talk about my instrument and life as a musician. I was no longer the odd one out or the only student; not the only teacher or the gimmick in the concert series. This time the conversation focused on playing, education, and music – on panflute. And thanks to the differing opinions it was possible to gain new insights.

It’s as though I have found pieces of a puzzle that so far has always been just out of reach. I suspect it will turn out to be a multiple-puzzles-in-a-box affair, where you have to check the backs of the pieces for dots, stripes and triangles to sort the different pictures out correctly. I have a general idea of what the puzzles will turn into, but I now realise there is much more to be found than I could have ever thought up on my own.

My instrument is as old as Methuselah, yet its apparent simplicity fools people into disregard. The panflute deserves a stage to be heard and seen. It is not a gimmick. For many relatively more recent instruments such as the piano, the flute or even the saxophone it is common to document performance practice and didactics, while for panflute this has been barely touched upon. Subjects such as repertoire, study techniques, playing techniques, venues and audience, ensembles, compositions, motivation and inspiration have only been discussed in writing to a very limited extent.

I realise while writing in my studio in the Netherlands that things may be better elsewhere. However, this is where I live and work; this is where I would love to see things improved. By exchanging thoughts and opinions, knowledge can increase. That is why, in this day and age of images and sound, I turn to writing about panflute: don’t ask me why I play my instrument, because I want to talk about the rest. Will you join me?